Pembroke 25 Sermo 30 (fols. 65v–73r)

Pembroke 25 Sermo 30 (fols. 65v–73r)

1 [ 65v ]

3.xxviiii. OMELIA IN PARASCEUEN DE PASSIONE DOMINI .

4HOC PRIMVM omnium inquirendum est humano generi . qualiter

5mundus a principio creatus et formatus est ab omni poten

6ti omnium conditore deo . et quomodo in peccato postea lap-

7sus est . Et iterum per dei misericordiam redemptus et restaura-

8tus est . Duas igitur res ante omnem diem et ante omne

9tempus condidit deus . Angelicam uidelicet creaturam et in

10formem materiam . quę quidem ex nichilo facta processit .

11qui autem uiuit in aeternum . secundum materiae substantiam

12creauit omnia semel . nihil non simul factum in omnibus crea

13turis reliquit . non omnia uero ex nihilo condidit deus .

14sed quedam fecit ex nihilo . quedam ex aliquo .

2 Line 12: .ii.

Addition to text.

Placement: margin.ii. Ex nihilo .

15angel Line 13: o

Addition to text.

ous et informem materiam et animas . ex aliquo . homi-

16nem et cęteras mundi creaturas . Sex igitur diebus rerum

17creaturas condidit deus . Primo die condidit lucem dicens .

18Fiat lux et facta est lux . Secundo firmamento cęli . quod

19diuidit inter aquas superiores et inferiores . Tertio .

20speciem maris et terrę dicens . Congregentur . aquę quę

21sub cęlo sunt in locum unum . et appareant arida . Et uo-

22cauit deus aridam . terram . congregationesque aquarum appel-

23auit maria .

3 Line 21: .ii.

Addition to text.

Placement: margin.ii. ⁱⁱ[.ii.] recte .iii. the first minim now obscured by a repair Quarto . sidera id est duo magna lumi-

24naria . luminare maris ⁱⁱⁱmaris] corr. by a later hand to solis ut preesset diei . et luminare

25minus ut preesset nocti . et stellas et posuit eas in firma-

26mento caeli ut lucerent super terram . et diuiderent lucem

27ác tenebras . Quinto pisces maris et uolucres caeli .

28benedixitque eis dicens . Crescite et multiplicamini et re- [ 66r ]

1 -plete aquas maris . auesque multiplicentur super terram .

2Sexto bestias iumenta . et omne quod repit super terram

3in genere suo . Nouissime hominem primum adam dicens .

4 faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram .

5Id est in aeternitate et moribus . et presit his omnibus . Ác si

6dixisset . Ideo dominetur his omnibus creaturis uisibi-

7libus . Id est piscibus maris et uolatilibus cęli et uniuersis

8animantibus quę mouentur super terram . quia non ipse propter

9illa . sed ipsa propter hominem facta sunt .

4 Line 35: .iiii.

Addition to text.

Placement: margin.iiii. Igitur perfecti sunt

10cęli et terra . et omnis ornatus eorum . Plantauit quoque dominus

11deus locum apulentissimum suauissimum que in oriente .

12Qui ebraicae eden . grece pararadysus dicitur et latine ortus

13deliciarum interpraetatur . In cuius medio fons magnus exo

14ritur . De quo flumina quattuor mundi principalia

15emanant . Id est geon . fison . tigris . eufrates . Tulit

16ergo dominus deus hominem et posuit eum in paradysum . ut

17operaretur et custodiret illum . Operabatur quidem in pa-

18radyso . non pro necessitate sed pro diliciosa uoluntate .

19Et custodiebat sibi ipsi paradysum . Né eum peccando

20ammitteret . Dixit quoque dominus deus . Non est bonum esse

21hominem solum . faciamus ei adiutorium simile sui .

5 Line 47: .v.

Addition to text.

Placement: margin.v. Inmi-

22sit ergo dominus soporem in adam . cumque obdormisset tulit

23unam de costis eius et repleuit carnem pro ea . et edificauit

24costam quam tulerat de adam in mulierem . et adduxit

25eam ad adam ut uideret quid uocaret eam . Prophetauitque

26adam dicens . Hoc nunc os ex ossibus meis . et caro de

27carne mea . Hęc uocabitur uirago . quia de uiro assump-

28ta est . quamobrem relinquet homo patrem suum et matrem . [ 66v ]

1 et adhe Line 55: re

Addition to text.

rebit uxori suæ . et erunt duo in carne una . praecepit

2quoque dominus addicens . Ex omni ligno paradysi come-

3de . de ligno autem scientię boni et mali né comedas . In

4quocumque enim die comederis ex eo more ^ivmore] sic pro morte morieris .

6 Line 58: .vi.

Addition to text.

Placement: margin.vi. Ser

5pens autem qui erat callidior cunctis animantibus terrę

6quę fecerat deus . Dixit ad mulierem . Cur precepit uobis deus né

7 comederetis de omni ligno paradisi . Respondit mulier .

8De fructu lignorum quę sunt in paradyso uescimur . De fruc

9tu uero ligni quod est in medio paradysi precepit nobis . né

10comederemus et né tangeremus illud ne forte moriamur .

11Dixit autem serpens . nequaquam morte moriemini . sed scit

12deus quod in quocumque die comedetis ex eo . Aperientur oculi

13uestri et eritis sicut dii . scientes bonum et malum .

7 Line 67: .vi.

Addition to text.

Placement: margin.vi. Credidit

14igitur mulier suggestioni serpentis . et quia bonum erat

15lignum ad uescendum et pulchrum oculis . tulit de fructu

16illius sinistra manu . et idcirco breuior est humano ge-

17neri quam dextera . quia illa extensa est ad malum . et co-

18medit deditque uiro suo . et statim aperti sunt oculi eorum .

19Hieronimus dicit . Numquid antea caeci erant? aut a deo sine

20oculis creati sunt? non utique . sed ad bonum non ad malum

21apertos oculos habebant . Sed tunc aperti sunt ut uiderent

22quia nudi essent . intelligentes bonum et malum post man-

23dati transgressionem .

8 Line 77: .vii.

Addition to text.

Placement: margin.vii. Dum deambularet ergo dominus in pa-

24radyso ad horam post merediem . Abscondit se adam .

25et uxor eius a facie domini dei in medio paradysi . Vocauitque

26eum dominus dicens . Adam ubi es? qui ait . Audiui domine

27uocem tuam in paradyso et timui . eo quod nudus essem et abscon

28di me . Et dixit . quis indicauit tibi quod nudus esses? nisi ex- [ 67r ]

1 ligno uetito comedisti . Dixitque adam . Haec mulier tra-

2didit michi et comedi . Dixitque deus . Pro eo quod oboedisti

3uoci uxoris tuae plusquam me maledicta terra in opere tuo .

4Cum operatus fueris eam . spinas et tribulos germinabit tibi . et in

5sudore uultus tui uesceris pane tuo . donec reuertaris in ter-

6ram . Terra enim es . et in terram ibis . Dixit quoque deus . Ecce adam

7quasi unus ex nobis factus est sciens bonum et malum . Videte

8ne forte sumat de ligno uitae et uiuat in aeternum .

9Eiecit ergo dominus deus adam de paradyso ut operaretur terram

10 de qua factus est . et collocauit eum ante paradysum uo-

11luptatis . quandiu enim abstinuit . mansit in paradyso .

12ut autem manducauit . statim expulsus est . Et factum

13est omne tempus quo uixit adam in labore et erumna

14super terram . anni .dcccc.xxx. et mortu Line 96: us

Addition to text.

uso est et descen-

15dit in infernum . et omne humanum genus post illum

16usque ad aduentum domini . Hieronimus ait . Quomodo autem

17non est mortuus adam dum comedit ex ligno de quo

18dixerat ei dominus . In quocumque enim die comederis ex eo .

19morte morieris . quattuor enim sunt genera mortis .

20Prima enim mors est cum deus propter peccatum relinquit ani-

21mam . Secunda . cum anima relinquit corpus . Tertia .

22dum anima post mortem corporis in inferno dampna-

23tur. Quarta . cum post resurrectionem caro simul et

24anima in poenis cremabuntur eternis ^vieternis] originally written as aeternis, but the a has been erased . Mortuus est

25tunc adam secundum hanc primam mortem quam diximus

26recedendo a deo . Sic enim a deo creati sunt . ut possent

27semper inmortales uiuere . si tamen preceptum dei seruas-

28sent . et si uoluissent eius uerba contemnere . Possent [ 67v ]

1 utique mori . in arbore uero illa qualiscumque fuerit . prę

2ceptum dei intelligendum est . In obseruatione enim

3precepti . scientia erat boni . in transgressione uero pre-

4cepti . scientia erat mali . serpens autem tunc sicut nec

5modo loqui non poterat . sed per eum diabolus locutus

6est nesciente ipso serpente quid loqueretur . sicut

7et nunc diabolus per demoniacos loquitur . cum ipsi

8nesciunt quid loquantur . Illud quoque scire et intelligere

9debemus . quod ante aduentum domini saluatoris diabolus

10regnabat in mundo . et omnes populi peccatores et iusti

11exeuntes a corpore . in infernum descendebant propter

12originalia adae peccata quę prediximus de illo pro eo

13 quod in paradyso transgressus est mandatum dei . Sed

14quando uidit deus quod totus mundus periret per inuidiam

15diaboli . per eius enim inuidiam mors subintrauit in orbem

16terrarum . misertus est generi humano . misit filium

17suum natum ex muliere factum sub lege erant redimeret .

18Descendere dignatus est unicus dei filius de sede patris .

19Hoc est uerbum dei in utero sanctę marię uirginis . in tanta

20humilitate uenire dignatus est in mundo oboediens

21imperio dei patris . ut per humilitatem uinceret diabolum

22inuentorem mortis atque auctorem . et liberaret genus

23humanum per passionem et crucem . et ligaret diabolum cum

24angelis suis Line 134: in

Addition to text.

in infernum deorsum . In caelo aequalis et coe-

25uus deo patri absque initio et sine fine fulgebat . et tamen

26in terra nasc ^viinasc] sic pro nasci? pannis inuolui dignatus est et in presepio

27animalium non in terrenorum regum palatio iacuit .

28Ille in aegypto fugatus est herode illum quęrente in [ 68r ]

1 terficere . angelo annuntiante ioseph et dicente . surge

2et accipe puerum et matrem eius et fuge in aegyptum . et

3esto ibi usque dum dicam tibi . Ille in corpore circumcisus

4est secundum legis consuetudinem . Ipso dicente . non ueni

5soluere legem sed adimplere . Ille a iohanne bapti-

6sta in iordane baptizari dignatus est . Ille quadra-

7ginta diebus et quadraginta noctibus ieiunauit . Ab

8ipsum ductus in deserto id est uoluntate . ut qui per

9gulae concupiscentiam ceciderant de paradyso .

10per abstinentiam ad suam redirent patriam . Post hęc

11autem multa signa et mirabilia fecit in mundo .

12caecos inluminauit . claudos ambulare fecit .

13leprosos mundauit . surdis auditum reddidit . mor-

14tuos suscitauit . et alia multa innumerabilia

15quę enarrare perlongum est . At ubi uenit pleni

16 tudo temporis ascendit in montem oliueti . Vbi

17habitare et frequenter predicare consueuerat .

18et accesserunt ad eum discipuli eius . Id est petrus

19et iohannes . et andreas . et interrogabant eum

20separatim dicentes . Dic nobis domine quando hęc

21erunt que uentura prędixisti signa et prodigia .

22et quod signum aduentus tui et consummationis

23seculi . Ipse autem respondens . et ammonitione

24paterna illos ammonens dicebat . Videte

25ne quis uos seducat . Multi enim uenient pseudo-

26christi et pseudoprophete in nomine meo dicen-

27tes ego sum christus . et multos seducent . dabunt

28enim signa magna et prodigia . Ita . ut in errorem [ 68v ]

1 inducantur si fieri potest etiam electi . ecce predixi uobis .

2Audituri enim estis prelia . et opiniones preliorum . cauete

3né turbemini . Oportet enim haec fieri . sed nondum

4statim finis . Vigilate ergo quia nescitis qua hora

5uel qua die dominus uester uenturus sit . Beatus enim ille ser-

6-uus quem cum uenerit dominus eius . inuenerit uigilantem .

7Amen dico uobis super omnia bona sua constituet eum .

8Haec autem et his similia de nouissimis temporibus et seculi

9consummatione . predixit eis . et factum est cum consummas-

10set sermones hós omnes . dixit discipulis suis . . . ~ .

11Scitis quia post biduum pascha fiet et filius hominis

12tradetur ut crucifigatur . Hieronimus ait . Erube-

13scant qui putant saluatorem timuisse mortem .

14et passionis pauore dixisse . Pater mi . si fieri po-

15test transeat a me calix iste . Qui enim post biduum

16pascha facturus et tradendum sé ut crucifigeretur

17nouerat . potuerat si id uoluntatis esset . declinare

18insidias hominum et in alia terra fúgere . Porro qui ait

19 post biduum pascha fiet . id quod sacratum est significat .

20quia post duos dies clarissimi luminis ueteris ác

21noui testamenti . uerum pro mundo pascha caelebratur .

22Pascha enim quod ebraice dicitur phase . non a passione

23ut plerique arbitrantur . sed a transitu nominatur .

24eo quod exterminator uidens sanguinem in foribus

25israhelitarum pertransierit . nec percusserit eos . transitus

26autem noster bene caelebratur . si terrena id est peccata .

27et aegyptum id est tenebras dimittentes . ad caelestia

28bona festinemus . Tunc congregati sunt principes sacer [ 69r ]

1 -dotum et seniores populi in domum c Line 195: h

Addition to text.

haiphae principis

2sacerdotum . ut consilium darent quomodo iesum dolo te-

3nerent et occiderent . Hieronimus dicit . Qui debue

4rant pascha uicino parare uictimas . leuigare tem-

5pli parietes . pauimenta uerrere . altaria lauare .

6uasa mundare . et secundum ritum legis purificari .

7ut ésui agni digni fierent . congregantur in eun-

8tes consilium quomodo óccidant dominum . Dicebant

9autem non in die festo . ne forte tumultus fieret in

10populo . Non pro honore diei solemnis nec malitiae

11timore haec dicebant . sed cauentes né auxilio po-

12-puli de suis manibus tolleretur . Prima autem die

13azimorum in qua necesse erat occidere pascha . et ag-

14num secundum consuetudinem legis manducare .

15accesserunt discipuli ad iesum . Id est petrus et io-

16hannes dicentes . Magister ubi uis paremus tibi

17comedere pascha? At iesus dixit . Ite in ciuitatem

18et occurret uobis homo anforam aquę portans .

19sequimini eum in domum in qua intrat et dicite patri-

20familias domus . Magister dicit . ubi est diuersurium

21ubi pascha cum discipulis meis manducem? Et ipse

22 ostendet uobis caenaculum magnum stratum . et ubi

23parate . et ita inuenerunt sicut predixit illis et pa

24rauerunt pascha . Hieronimus dicit . Ipse autem

25quasi deus sciebat sicut certe erat quomodo inueni-

26rent . et hoc quidem cænaculum supra positum . eleua-

27tionem de hac uita mortali ad inmortalem signi-

28ficat uitam . Et cum facta esset hora discubuit cum [ 69v ]

1 duodecim discipulis suis . et edentibus illis dixit . Amen

2dico uobis . quia unus uestrum me traditurus est . Et

3contristati ualde coeperunt singuli dicere .

4Numquid ego sum domine? Hieronimus dicit . Cer

5te nouerant undecim apostoli quod nichil tale

6contra dominum cogitassent . sed tamen plus crede

7bant magistro quam sibi . quia quicquid ille

8diceret mutari non poterat . Et ipse respondens

9ait . qui intingit mecum manum in parapside . hic

10me tradet . Filius quidem hominis uadit sicut

11scriptum est de illo . Vae autem homini illi per quem

12filius hominis tradetur . Bonum erat ei si natus

13non fuisset homo ille . Non tamen putandum ^viiiputandum] corr . from potandum

14est ante fuisse quam nasceretur . quia nulli

15potest bene uel male esse . ni ei qui fuerit . sed-

16multo melius est non subsistere . quam male sub-

17sistere et in finem perire . Caenantibus autem illis

18accepit iesus panem et benedixit ac fregit . dedit

19que discipulis suis et ait . Accipite et comedite

20hoc est corpus meum . et similiter accipiens calicem

21gratias egit . et dedit illis dicens . Hic est enim calix

22sanguis meus in nouo testamento . qui pro multis-

23effundetur in remissionem peccatorum . Scien-

24dum quod non pro omibus dixit . quia iustos tantum

25 detulit . et illos sacrilegos in infernum re

26liquit . In luca autem duos calices legimus

27fuisse benedictos . unum uini . et alterum aquæ .

28Illud quidem significat . quo absque his coniunctis [ 70r ]

1 nemo myssam caelebrare debet . quia nisi aqua com-

2mixta uino fuerit . populus in ea partem non habet .

3per aquam enim populus designatur . Per commixtionem

4igitur aquae et uini . copulatio populi significatur

5ad deum . Hic autem uetus completur testamentum agnum

6edendo . et nouum inchoatur myssam caelebrando .

7quae in ueteri lege per melchisedech sacerdotem

8prefigurata est . quando panem et uinum ad abraham

9exhibuit benedictum . Ne me ergo dubitare debet

10oblationem benedictam esse corpus domini . et uinum

11consecratum christi esse sanguinem . Et idcirco prę

12parent se unusquisque et emundare studeant

13conscientiam suam . Vt uasa sint digna et munda

14ad accipiendum corpus christi et sanguinem ad emun-

15dationem uitae . His autem expletis . et ymno dicto

16exierunt in montem oliueti . qui interpretatur mons

17trium luminum . Ubi est refectio post laborem

18dolorisque solacium . et notitia ueri luminis quod est

19christus . Tunc dicit illis iesus . Omnes uos scandalum patie

20mini in me in ista nocte . Ideo predixit eis quod scan

21dalum passuri essent in illo . ut cum passi fuissent non

22disperarent salutem . sed agerent poenitentiam ut

23liberarentur . Scriptum est enim percutiam pasto-

24rem qui est christus et dispergentur oues id est apostoli .

25Respondens autem petrus ait illi . Et si omnes scandali-

26zati fuerint in te ego numquam scandalizabor .

27Petrus quidem de ardore et magnitudine fidei quam

28 habebat in illo promittebat . et saluator quasi deus [ 70v ]

1 futura intelligens dicebat . Amen dico tibi petre quia in

2hac nocte antequam gallus cantet ter me negabis . . ~

3Tunc uenit iesus cum illis in uillam quę dicitur gezemani . et dixit

4eis . sedete hic donec uadam illuc et orem . Gezema

5ni uero interpretatur uallis pinguissima . In qua iesus

6consueuerat frequenter habitare . Ibique iussit disci

7pulos sedere paulis per illum expectantes redeuntem .

8postquam pro cunctis solus ter orasset exemplum nobis

9demonstrans . ut nos pro peccatis nostris tribus uicibus OReMUS .

10Preteritis presentibus et futuris . Et uenit ad illos et in-

11uenit eos dormientes pre tristitia . quę eis erat futura

12et dixit illis . Dormite iam et requiescite . O quam

13magna benignitas magistri et caritas erga discipulos .

14ut enim illi requiescerent . Ille uigilabat et pro eis ora-

15bat ut illorum fides non deficeret . et quasi interuallo

16facto dixit eis . Surgite eamus . ne nos quasi timi-

17dos inueniant iudęi . ecce enim appropinquauit qui me

18tradet . Adhuc eo loquente ecce iudas unus de duo-

19decim uenit . Vnus quidem numero non unus me-

20rito quod pro uenditione domini sui perdiderat . Et cum eo

21turba multa cum gladiis et fustibus . qui misi ^ixmisi] altered by a later hand to missi fuerant

22a principibus et senioribus populi . et appropinquauit

23iesu ut oscularetur eum et ait illi . Aue rabbi . et os-

24culatus est eum . Dixitque illi iesus . Amice . ad quod ue-

25nisti? Osculo filium hominis tradis? Tunc acces-

26serunt et manus iniecerunt in iesum . et tenuerunt

27eum . Et ecce petrus extendens manum exemit

28gladium . et percussit seruum principis sacerdotum et ampu [ 71r ]

1 -tauit auriculam eius dextram . Respondens autem iesus

2ait . sinite usque adhuc . et cum tetigisset auriculam eius sana-

3 uit eum . Abscisio autem auriculae significat ablatio

4nem meriti sacerdotii a iudeis . et quod iterum restaura-

5ta est hoc quidem demonstrat . quod post conuersionem

6gentium omnis israel saluus erit . Tunc ait iesus petro .

7conuerte gladium tuum in locum suum . Omnes enim qui accepe-

8rint gladium gladio perhibunt . An putas quia non

9possum rogare patrem meum . et exhibebit mihi modo

10plusquam duodecim legiones anglorum? Quomodo ergo

11implebuntur scripturę quia sic oportet fieri? Nume-

12rum hic finitum posuit . pro infinito . Non indigeo duo-

13decim apostolorum auxilio . qui possum habere .lxxta.iio.

14milia anglorum . si certare uoluisse . Vna quidem legio

15apud ueteres . sex milibus completur hominum . Iste quoque

16gladius secundum matheum quem qui acceperit peribit .

17uindictam significat . Ác sí dixisset . Dominus qui iniuriarum

18suarum mala uindicauerint in hac uita . in suis peri

19turi sunt peccatis . quæ si patienter pertulissent . pro mar-

20tyrio illis computarentur . Ipsa ueritate dicente . si

21remiseritis hominibus peccata eorum . dimittet uobis

22pater uester caelestis peccata uestra . Et iterum . Si non

23remiseritis peccantibus in uos . nec dimittetur uobis .

24quapropter et hunc conuerti in uaginam precepit gla-

25dium . vt unusquisque de corde suo remittat fratribus

26suis in se peccantibus . Hęc est nostrorum indulgentia

27delictorum . ut si in nos indulgeamus peccantibus . dimit-

28tatur nobis ipsa attestante ueritate . Dimittite [ 71v ]

1 et dimittetur uobis . Deinde post haec et multa his

2similia quę enarrare perlongum est . uenit ad passio

3nem quam pro salute humani generis uoluntarie

4pertulit . Obpropria enim pro nobis et falsa sustinuit

5testimonia . dicentibus falsis testibus . Hic dixit pos

6 sum destruere templum hoc . et post triduum

7reaedificare illud . Quomodo falsi testes sunt?

8dum eadem dicta sanctificati sunt que uere iesus

9dixerat . Idcirco autem falsi testes sunt . quia de

10templo salomonis quod .xl. et sex annis aedifica-

11tum est illum dixisse putabant . Ille autem de templo

12corporis sui dixerat . Falsus igitur testis est qui

13non eodem sensu dicta intelligit quo dicuntur .

14ille irrissiones pro nobis . Ille sputa . Ille flagella susti-

15nuit . dicentibus iudaeis . Reus est mortis . et expuen-

16tes in faciem eius colaphis eum cedebant . palmasque

17in faciem eius dantes irridebant eum dicentes . Prophe-

18tiza nobis christe . quis est qui te percussit? Ille quoque

19spineam coronam pro nobis super caput portauit . et ad

20extremum in cruce pro nobis inter duos latrones sus-

21pensus est . Et pretereuntes blasphemabant eum

22mouentes capita sua et dicentes . Alios saluos

23fecit . seipsum non potest saluum facere? Hiero-

24nimus dicit . Velint nolint confitentur scribę

25et farisaei . quod alios saluos fecerit . Ó iudaei . uestra

26uos condemnat sententia . qui enim alios saluos

27fecit . Vtique si uellet et seipsum saluare poterat .

28Et iterum dicebant . Si rex israel est descendat nunc [ 72r ]

1 de cruce et credimus ei . Ó iudaei . fraudulenta est uestra

2promissio . quid enim plus est de cruce adhuc uiuen

3tem descendere . án de sepulchro mortuum surgere .

4surrexit enim et non credidistis . quanto magis si de

5cruce descenderet dum adhuc uiueret . non credere-

6tis ei . Unus autem ex his qui pendebant latronibus

7blasphemabat eum dicens . si tu es christus saluum fac te

8met et nos . Respondens autem alter increpauit eum

9 illum dicens . neque tu times deum . dum in eadem dam-

10nationes . et nos quidem iuste . nam digna factis re

11cipimus . hic uero nichil mali gessit . et conuersus

12dixit ad iesum . Domine memento mei . cum ueneris in reg

13num tuum . Et dixit illi iesus . Amen dico tibi . ho-

14die mecum eris in paradiso . Ammirandum est

15fratres karissimi quam magna donatio dei . plus enim tribuit

16quam rogatur . Non enim postulauerat latro nisi tan

17tum memorari saluator autem non solum memo

18rari . sed etiam eum esse secum in regnum suum promisit .

19Iesus autem circa horam nonam clamauit uoce

20magna dicens . Pater . In manus tuas commendo

21animam meam . et hęc dicens . Inclinato capite emi-

22sit spiritum . Hic quidem diuine potestatis ostendit

23indicium dicendo emittere spiritum . sicut ipse alibi

24ait . nemo potest tollere a me animam meam .

25sed ego pono eam a me ipso . ut iterum accipiam eam .

26Hi Line 388: n

Addition to text.

nc agustinus ait . Incipiamus ergo fratres karissimi

27hodie . de crucis tropheo predicare . et honoremus

28hunc diem . quia caelebrando solemnitatem [ 72v ]

1 huius diei magnis coronabimur uirtutibus . In quo per lignum

2crucis totus saluatus est mundus . Hodie enim diabolus

3uictus est . et homo a poenis absolutus est . et deus glori-

4ficatus est . Hodie quidem apud iudaeos sol ab hora

5sexta usque ad horam nonam obscuratus est . Non enim ferre

6poterat creatura . Iniurias creatoris sui . Et ideo retraxit

7sol radios suos . ne uideret impiorum facinora . Hodie

8quidem peccauit adam in paradyso . et hodie eiectus

9est de illo . Hodie uero christus in sexta mundi aetate

10eleuatus est in cruce . et humanum genus saluatum est

11per crucem . Hodie siquidem exiuit fur a paradyso terre

12 no . et hodie introiuit latro in caelesti regno . Con-

13siderate ergo fratres karissimi uerum dei iudicium . quia propter

14unum peccatum damnatus est adam . et propter unam fidei

15uocem saluatus est latro . vnum peccatum deiecit illum .

16et una iustitia introduxit iustum . Videte fratres quam

17ammirabile est misterium dei et inscrutabile iudicium

18eius . quia nemo ab initio mundi ante latronem repro

19missionem paradysi accepit . queso ergo uos karissimi .

20perscrutamini diligenter uetus et nouum testamen

21tum . quia ibi intelligetis quod non abraham .

22non isaac . non iacob . non moysen . nec prophetas . nec

23apostolos meruisse repromissionem paradysi . sed ante

24omnes reperietis latronem accepisse . neccessarium

25est ergo querere . Cur huic ante tales uiros fide

26dignissimos et in bonis operibus potentissimos . repro

27misit deus paradysum . Haec est enim causa . quia isti

28per signa et mirabilia quę sibi per dei misteria sunt reuelata . [ 73r ]

1 deo crediderunt et eum adorauerunt . Iste autem non uidit

2saluatorem super thronum regalem . non adorari in templum .

3non loquentem de caelis . sed in poena sibi coniunctum

4quasi latronem . et tamen rogauit eum quasi regem in

5caelis sedentem . et per fidem . omnium uocauit dominum dicens .

6Domine . memento mei dum ueneris in regnum tuum . et ideo

7credendo uerum regem eum esse . meruit ante tales uiros

8audire uocem eius sibi loquentem . Amen dico tibi hodie

9mecum possidebis regnum . Nemo ergo dubitet fratres

10karissimi a deo multa petere . quia plus solet tribuere

11quam rogatur . sicut apostolos ait . quia nec oculos uidit .

12nec auris audiuit . nec in cor hominis ascendit . quanta

13et qualia sunt quę preparauit deus . eum uere adorantibus

14et diligentibus se in uera caritate . Haec nobis in cęlesti-

15 bus prestare dignetur saluator mundi . qui cum patre

16et spiritu sancto uiuit et regnat per infinita secula seculorum amen .